Als student psychologie verbaasde ik me op een bepaalde manier altijd over de beperktheid van de wetenschappelijke kijk op de wereld en bijbehorend aanpak.
Als de wetenschap het niet empirisch kan bewijzen via onze vijf zintuigen of weet te onderbouwen, is het niet valide. Iets in mij vond dit altijd wat primitief, maar kon het niet zo goed onderbouwen in mijn studententijd. Ik ging van klinische psychologie, naar neuro-psychologie naar godsdienstpsychologie omdat ik zocht naar 'dat wat mensen ten diepste beweegt': de ziel. Nooit gevonden aan de universiteit.
Een slak zal zijn leven lang stellig pleiten: "Kleur bestaat niet!"
Na mijn studie begon het 'echte studeren': mystiek en esoterie. En nu zie ik het meer eenvoudig: hoe we onze ziel buitensluiten in ons wetenschappelijke paradigma.
Een pakkend voorbeeld hiervan vind ik dat van de slak.
Een slak kan geen kleuren zien (zo ver we nu weten). Dus als je aan een slak vertelt dat je lievelingskleur geel is, zal hij je wellicht uitlachen: 'Geel bestaat helemaal niet!". Hij zal je zweverig noemen 'omdat jij in kleuren gelooft'. Een slak die onderzoeker is aan de universiteit zal je waarschijnlijk ook 'pseudo-wetenschappelijk' noemen en als ie nog fanatieker is, je misschien zelfs aangeven bij de 'Vereniging tegen Kwakzalverij'. Kortom, een slak zal zijn leven lang stellig pleiten: "Kleur bestaat niet"
In dit voorbeeld wordt het natuurlijk heel duidelijk dat je niet je eigen zintuiglijkheid kunt overstijgen. En dat realiteit meer zegt over de bandbreedte van je zintuigen, dan over waarheid.
In die zin vond ik de bandbreedte van de psychologie dus altijd wat beperkt. Dat we het niet empirisch kunnen bewijzen of aantonen, betekent daarmee toch niet dat het niet bestaat?
Het Domein van de Ziel: een rammend goed ontwerp
Ik heb altijd een diep geloof gehad in de ziel. Ik was ook degene die 'zieleheimwee' bij mij ouders introduceerde: "Pap, mam, ik heb heimwee naar een plek die hier op aarde niet bestaat". Je kan je de handen in de haren voorstellen..
En ik geloof tot op de dag van vandaag nog steeds heilig in de bezieling van alles. Of noem het de natuur, het leven: allemaal verschillende benamingen voor één en hetzelfde. Benamingen voor dat wat ervoor zorgt dat je hart klopt, de wind doet waaien, de seizoenen doet bewegen, jouw adem doet blijven stromen. En als het dat niet meer doet, 'doen' wij het niet meer. Waneer dat 'stoppen' gebeurt, gaan wij als mens niet over en weet niemand, maar dat het gebeurt weet iedereen. Feit is, het 'leven' dat doen we zelf niet, dat wordt gedaan. Jij wordt gedaan. Wie of wat dat 'doet' laat ik nu even buiten beschouwing, feit is dat jij en alles dat leeft, bezield is.
"Als je denkt dat jouw leven niet perfect is, begrijp je het nog niet goed genoeg"
Ontwikkeling van de ziel: allerminst een random proces
Ander feit is dat deze bezieling geen random proces is. Dat is evident als we naar de cyclische groei van iedere plant of gewas kijken, of naar de groei van een embryo tot baby in de buik, de symmetrie van een sneeuwvlokje, de samenwerking tussen electronen en neutron. Echt alles, alles, alles: er zit een rammend goed ontwerp achter!
En dit ontwerp of deze heilige ordening in de bezielde werking van alle dingen, speelt in ons eigen persoonlijke leven ook: het is heel georkestreerd ontwikkelingspad op zich. Als in: er zit een heilig ontwerp achter, logische stadia en volgordes en bestaat uit pure perfectie.
"En als je denkt dat jouw leven niet perfect is, begrijp je het nog niet goed genoeg" zei ooit een sjamanistisch psychiater en mentor ooit tegen me.
Dit ontwikkelingspad van de ziel bestuderen we vanuit de transpersoonlijke psychologie, iets wat we niet op universiteiten kunnen leren, nóg niet althans. Kwestie van tijd...
Evolutie noemen we dat: een slak die kleuren leert zien
Want ooit werd iemand ook nog publiekelijk opgehangen toen hij stelde dat de wereld rond was in plaats van plat. Daar zijn we ook met z'n allen op teruggekomen ondertussen. Dus het is een kwestie van tijd naar mijn idee tot we onze zintuigen uitbreiden en meetinstrumenten hebben om meer dimensies dan onze huidige drie waar te kunnen nemen. Evolutie noemen we dat. De slak die kleuren leert zien.
Psychologische ontwikkeling én spiritueel ontwaken: gelijkwaardige paden
Als psychologe, docent en trainer combineer ik altijd- in welke vorm ik ook met mensen werk- de reguliere psychologie (het pad van gezonde psychologische ontwikkeling van het ego) met de transpersoonlijke ontwikkeling (het pad van het spirituele ontwaken van de ziel). En het pad van de ziel is niet beter of verheven boven dat van je persona, maar zonder dat pad is het niet gewoon compleet. De psychologie is te beperkt daardoor. Is mijn bescheiden visie.
Ik ben er getuige van in talloze gevallen, dat deze twee ontwikkelingspaden -psychologische ontwikkeling en spiritueel ontwaken- hand in hand gaan. Het zijn twee simultane én gelijkwaardige paden, waarin we, hoe meer we persoonlijk groeien, onze ziel simultaan meer en meer ontwaakt.
Het is tijd voor een nieuwe psychologie: een psychologie die de ziel inclusief maakt
In mijn manier van werken met mensen werk ik dan ook met een combinatie van reguliere psychologische modellen, aanpakken en vormen therapeutische begeleiding, gezamenlijk met holistische visies vanuit esoterische, mystiek- en wijsheidstradities. Deze visie, leef en werkwijze heb ik samengevat in wat ik noem: Nieuwe Psychologie. Het is tijd voor een nieuwe psychologie geloof ik: een psychologie die de ziel inclusief maakt
Deze meervoudige kijk op onze identiteit en het onderscheiden van verschillende ontwikkelingspaden met bijbehorende manieren en aanpak in begeleiding, maakt ons mensbeeld en hulpverlenen naar mijn idee meer compleet en volledig. En belangrijkste: het maakt mensen vrij uit hun krappe ego-identificatie en laat ze in contact komen met hun bezieling: dat wat hun hart doet zingen.
Spiritueel narcisme is geen verlichting, dat heet vermijding.
Mooi bij-effect is, het zet eventueel spiritueel narcisme op scherp: want ieder mens is zowel ego al ziel. Altijd, zonder uitzondering. Hoe verlicht je jezelf ook noemt. Je kunt als mens simpelweg geen 'spiritual by-pass' nemen: je hele persoonlijke ontwikkeling omzeilen, weg mediteren of overstijgen, door je enkel te richten op licht, liefde en onthechting van het aardse. Da's geen verlichting, dat heet vermijding.
integratie tussen ego & ziel
Ken Wilber heeft een heel mooie visie en model gemaakt van deze twee simultane paden van persona en ziel. Wilber is een Amerikaanse filosoof en schrijver, bekend als de grondlegger van de 'integrale theorie': een allesomvattend model dat inzichten uit wetenschap, psychologie, spiritualiteit, en filosofie combineert. Hij wordt vaak beschouwd als een van de belangrijkste hedendaagse denkers op het gebied van holistische en transpersoonlijke psychologie. Wilber heeft talloze boeken geschreven die wereldwijd vertaald zijn, waaronder 'A Brief History of Everything' en 'Integral Spirituality' waarin hij helder maakt hoezeer ego en ziel met elkaar verweven zijn.
Hij onderscheidde vier fasen in de reis van de ziel als mens: 'Growing up', 'Cleaning up', 'Waking up' en 'Showing up'.
Wilber’s vier fasen vertellen de reis over de volledige menselijke én spirituele groei tezamen. Elk van deze fasen belicht een cruciaal aspect van onze persoonlijke ontwikkeling en ons simultane spirituele ontwaken daarmee, om vervolgens te komen tot een stadium waarin we als mens bezield en betekenisvol kunnen leven, en de evolutie van de mensheid bevorderen.
1. Growing Up: Het pad van volwassenwording
Growing Up gaat over het ontwikkelen van bredere perspectieven en meer inclusieve manieren van denken als egopersoon. Als kinderen zien we de wereld vaak door een egocentrische lens: "Wat wil ík?" en leven we vanuit behoeftigheidsbewustzijn. Simpelweg omdat we behoeftig en afhankelijk zijn. Naarmate we meer psychologisch rijpen, worden we fysiek onafhankelijk maar de meeste volwassenen blijven wel emotioneel afhankelijk van anderen. Growing Up gaat over volledig emotioneel en mentaal onafhankelijk worden, je behoeftigheidsbewustzijn geleidelijk leren overstijgen en jezelf leren dragen door de goede en slechte tijden van jouw innerlijke en uiterlijke leven. Het gaat over de realiteit en bijbehorende emoties te kunnen ervaren zoals ze zijn, en niet zoals we willen dat ze zijn. Dan kun je jezelf als mens leren dragen in alles dat er is en ben je vrij.
2. Cleaning Up: Het opruimen van innerlijke bagage
Op weg naar boven omschreven emotionele volwassenheid maken we ons geleidelijk onafhankelijk, autonoom en vrijer. Dit noem ik ook wel de ont-wikkeling van allerlei oude kind-patronen die het heel in-gewikkeld voor ons maken als volwassene. In deze ont-wikkeling worden we geconfronteerd met de "schaduwzijden" van onszelf: onverwerkte trauma’s, angsten en emotionele blokkades. Deze verborgen stukken kunnen ons saboteren totdat we ze onder ogen zien, ze bewust kunnen ervaren en daarmee integreren in ons volwassen bewustzijn. Cleaning Up betekent bewust worden van deze innerlijke obstakels en ze helen (toevoegen aan jouw ge-heel), zodat ze niet langer in de weg staan voor gelijkwaardige relaties en een vrije manier van leven, denken en voelen.
3. Waking Up: Het ontwaken van spiritueel bewustzijn
Hoe meer we opgroeien en schoonmaken, hoe minder 'zuigend' en 'trekkend' ons behoeftigheidsbewustzijn is. Dit noemen we 'in de wereld zijn, maar niet van de wereld'. Je voelt steeds meer dat je een ego hebt, maar dit niet bent. Je bent een ziel, en het ego is je instrument om je bezieling handen en voeten te geven. Als het instrument 'volwassener' en 'schoner; wordt, wordt het bruikbaarder voor de ziel, da's vrij logisch. Dan raken we meer en meer geïnteresseerd in spirituele groei en het ervaren van een diepe verbondenheid met alles wat is: je zielsbewustzijn neemt toe en krijgt meer en meer ruimte. Dit is het proces van ontwaken tot eenheidsbewustzijn, waarin we ons realiseren dat we deel zijn van een groter geheel. Door transpersoonlijke methodieken die de dimensie van het ego (tijd en ruimte) overstijgen zoals meditatie, contemplatie of mystieke ervaringen stappen we voorbij ons persoonlijke zelf en komen we tot eenheidsbewustzijn. Dit ontwaken brengt vaak vrede, liefde en helderheid.
4. Showing Up: Volledig in de wereld verschijnen
Hoe meer we ontwaken, hoe meer ziel en ego geïntegreerd raken. Wat je hebt geleerd door Growing Up, wat je hebt geheeld tijdens Cleaning Up, en wat je hebt ervaren in Waking Up, gebruik je nu om betekenisvol bij te dragen aan de wereld: Showing Up. Dit is waar je je unieke talenten, gaven en inzichten inzet voor iets groters dan jezelf, of dat nu in je werk, gemeenschap, of relaties is. Het grootste verlangen van de ziel is dienstbaarheid. Dit doet het vanuit liefdevolle intelligentie, vreugde en nieuwsgierigheid. Iemand die zijn ego inzet voor een zaak groter dan zichzelf en hier met passie en inspiratie aan werkt, noemen we een bezield persoon. Dienstbaar aan het grotere geheel is zijn of haar kompas. In de esoterie noemen we dit 'discipelschap'.
Alert! Want stukje promo...
In mijn werk met mensen 1 op 1 ben ik me heel bewust 'waar' iemand is, en wat er dus gevraagd word in begeleiding. In de Opleiding Nieuwe Psychologie heb ik er ook voor gekozen dit vierledige pad in deze volgorde als rode draad te nemen. Waar het in de Opleiding Nieuwe Psychologie tijdens het basisjaar gaat over 'growing up' en 'cleaning up', (jezelf binnenstebuiten keren en alles aanvaarden zodat je emotioneel volwassen en draagkrachtig kunt leven) gaat het verdiepingsjaar over verdere 'cleaning up' en 'waking up’. Je leert meer en meer te verblijven in je zielsbewustzijn om vervolgens ook vanuit deze dimensie te werken met anderen. Het masterjaar gaat over een volledige 'waking up 'en 'showing up' dat in teken staat van; hoe leef ik dit alles in zijn hoogste potentieel (meesterschap) en hoe geef ik dit aan deze wereld in deze bijzondere tijd (leraarschap).
Nieuwe Psychologen
Zo hoop ik een steentje bij te dragen aan de olievlek voor een nieuw mensbeeld, gezamenlijk met emotioneel draagkrachtige, bezielde persona's met een liefdevol hart die zich dienstbaar maken voor anderen op deze aarde: Deze beginnen zichzelf nu al Nieuwe Psychologen te noemen, ik vind het fantastisch!
Ik hou van Wilber's mooie samenvatting die ons psychologische ontwikkelen zo mooi integreert met ons spiritueel ontwaken. Samen vormen deze fasen een compleet pad naar persoonlijke én spirituele groei. Ook zijn model zit zo rammend goed in elkaar, het moet wel waarheid zijn: je groeit mentaal en emotioneel (Growing Up), je laat je innerlijke lasten los (Cleaning Up), je ontdekt diepe verbondenheid en bewustzijn (Waking Up), en je gebruikt dit alles om bewust in de wereld te staan (Showing Up). Een pad van ontwikkeling dat leidt tot een leven vol betekenis, impact en harmonie.
Er is niets mis met mensen, er is iets mis met hoe we denken mens te moeten zijn!
Ik voel dat het tijd is voor nieuwe, ruimere visies op het leven en wie we werkelijk zijn. Het oude is te krap, en rammelt aan alle kanten. Nog nooit waren de wachtlijsten zo lang voor psychologische hulp, nog nooit waren er zoveel hulpverleners en coaches, en nog nooit waren de depressie, suïcide en burn-out statistieken zo evident. Dan is er niet iets mis met mensen, dan is er iets mis met hoe we denken mens te moeten zijn!
En mensbeeld veranderen, is taak van de psychologie. De psychologie die een ruimer perspectief moet gaan bieden op wie we zijn: mens én ziel. Dat is niet meer parapsychologisch of vaag gezweef, we zijn geen robots we zijn bezielde wezens. Deze reis, ontwikkeling en de verlangens van de ziel inclusief maken in de reguliere psychologie en manier van hulpverlenen, daar ligt de toekomst van onze psychologie. Een psychologie die ons perspectieven, richting en begeleiding geeft in zowel onze persoonlijke groei, als ons spiritueel ontwaken.
Dat maakt ons leven toch ook ineens vele malen machtiger, betekenisvoller, magisch en verdiepend?
Jentien Keijzer
Meer weten over de Nieuwe Psychologie, de opleiding en aanverwante onderwerpen? Lees op deze site alle informatie.
Commentaires